5000.00TL ve üstü alışverişlerinde KARGO HEDİYE! Detaylar >>

Zeytinyağı Çeşitleri Nelerdir?

Zeytinyağı Çeşitleri Nelerdir?

Günümüzün en sağlıklı ve kaliteli besinlerinden biri olan zeytinyağının kaynağını teşkil eden zeytin ağaçlarının tarihi günümüzden 8000 yıl öncesine dayanır. Zeytinyağı, zeytinin etli meyvesinin, çekirdeğiyle birlikte sıkılmasıyla elde edildiği için, tohumlardan elde edilen diğer yemeklik yağların aksine; bir “meyve suyu ”dur.

Zeytinin, ezilen ve parçalanan tane hücreleri; patlayarak, yağını dışarı verir. Taze sıkılmış portakal ya da vişne suyu gibi, çiğ ve saftır.

Enfes kokusu, eşsiz lezzeti ve sindirim kolaylığı ile natürel sızma zeytinyağı, tüm sıvı yağların en değerlisidir. İçeriğinde bir antioksidan olan polifenol barındırması ve çeşitli doymamış yağ asitlerinin zengin bir kaynağı olması natürel sızma zeytinyağını değerli kılan en önemli özelliklerindendir.

Zeytinyağları hem kimyasal hem de duyusal özellikleri değerlendirilerek sınıflandırılır. Kimyasal analizler laboratuvar ortamında ölçümlenen değerlerini, duyusal analiz ise tadımı ifade eder.

Zeytinyağı çeşitlerini elde ediliş şekline ve üretimde uygulanan yöntemlere göre 7 sınıfta kategorize edebiliriz.

 

  • Natürel Sızma Zeytinyağı (Extra Virgin Olive Oil)
  • Natürel Birinci Zeytinyağı (Virgin Olive Oil)
  • Ham Zeytinyağı (Ordinary Virgin Olive Oil)
  • Lampant Zeytinyağı (Lampante Virgin Olive Oil)
  • Rafine Zeytinyağı (Refined Olive Oil)
  • Riviera (Blend) Zeytinyağı, Rafine ve Natürel Sızma Zeytinyağı Karışımı (Blend, Olive Oil Composed of Refined Olive Oil and Virgin Olive Oils)
  • Pirina Yağı (Olive Pomace Oil)
  • Natürel Sızma Zeytinyağı (Extra Virgin Olive Oil)

 

Uluslararası Zeytin Konseyi’ne (IOC) göre natürel sızma zeytinyağı (extra virgin olive oil) her 100 gramında en fazla 0.8 gram serbest yağ asidi (oleik asit) bulunan zeytinyağını tarif eder. Kısaca serbest yağ asidi oranı (free fatty acidity level) %0.8’in altında olan ve çeşitli duyusal standartlara uyan (kusuru bulunmayan) zeytinyağları natürel sızma zeytinyağıdır. Serbest yağ asidi oranı, halk arasında asitlik, dizyem olarak da kullanılır. Fakat pH asiditesiyle karıştırılmamalıdır, zira zeytinyağındaki serbest yağ asidi oranı ile asit-baz dengesinin bir ilgisi yoktur. Serbest yağ asidi oranının yanı sıra, natürel sızma zeytinyağları bir dizi fiziko-kimyasal analiz ve organoleptik (duyusal) analize de tabidir. 

Anlaşılacağı üzere natürel sızma zeytinyağı; gıda olarak tüketime en uygun, besin değerleri bakımından en nitelikli zeytinyağı çeşididir.

Boğazda baskın bir tat bırakan, meyvemsiliği yüksek bir zeytinyağı çeşididir. Zeytinyağının bu özelliğe sahip olması için genellikle 24 saat içinde toplanmış olan taze zeytinler kullanılmalıdır.

 Natürel sızma zeytinyağı, hasattan çok kısa bir süre sonra zeytinlerin yıkanıp yabancı maddelerden ayrılması işlemini takiben, yoğurma ve ardından soğuk sıkım yöntemiyle çıkarılması ve son olarak filtrelenerek elde edilir. Bu adımların hiçbirinde ısı, kimyasal madde, katkı maddesi kullanılmaz. 

 

  • Natürel Birinci Zeytinyağı (Virgin Olive Oil)

Natürel birinci zeytinyağı, tıpkı natürel sızma zeytinyağı gibi, sadece zeytinlerin mekanik ve fiziksel olarak, kimyasal bir reaksiyona girmeden ve yağın yapısını değiştirmeden sıkılmasıyla elde edilen, ancak serbest yağ asidi oranı her 100 gramda 2 gramın altında olan zeytinyağı çeşididir. Yine doğal yollarla ve mekanik yöntemlerle elde edilmektedir. Serbest yağ asidi oranı maksimum %2 olarak belirleyici etmendir.⁴ Natürel sızma zeytinyağına oranla tadı daha hafif ve kokusu daha azdır. Lezzet olarak benzerlik göstermekle birlikte baskın tadı olmayabilir. Natürel birinci zeytinyağı da natürel sızma zeytinyağı gibi mekanik yollarla elde edilir, herhangi bir rafinasyon işlemi görmez. 

Örneğin serbest yağ asidi seviyesi olarak %0.8’in altında olan, ancak kusura sahip olan yağlar natürel birinci kategorisine girmelidir. Natürel sızma ve natürel birinci zeytinyağları birbirinden hem serbest yağ asitliği değerleri hem de duyusal analiz yönüyle ayrılır.

 

  • Ham Zeytinyağı (Ordinary Virgin Olive Oil)

Ham zeytinyağı, serbest yağ asidi (oleik asit) oranı her 100 gramda 3.3 gramın altında olan zeytinyağı çeşididir. Ayrıca fiziko-kimyasal ve duyusal olarak da kategorinin gerektirdiği nitelikleri taşımalıdır. Besin değerleri bakımından natürel sızma zeytinyağına kıyasla çok daha zayıftır.

Ham yağlar rafinasyon veya teknik amaçlı kullanıma uygun yağlar olarak sınıflandırılır. Rafinasyon, zeytinyağı üretim aşamalarında oluşan yabancı maddelerin uzaklaştırılması için yapılan işlemdir. Rafinasyon işlemi fiziksel veya kimyasal yöntemlerle; yapışkan maddelerin ayrılması, asitlik azaltma, koku azaltma ve renk açma amaçlarıyla uygulanabilir.

 

  • Lampant Zeytinyağı (Lampante Virgin Olive Oil)

Lampant  zeytinyağı, serbest yağ asidi (oleik asit) oranı her 100 gramda 3.3 gramın üzerinde olan zeytinyağı çeşididir. Tüketime uygun hale gelmeden önce birtakım işlemlerden geçmesi gerekir. Rafine edilmek veya teknik amaçlarla kullanılmak için uygundur.

 

  • Rafine Zeytinyağı (Refined Olive Oil)

Çeşitli rafinasyon işlemlerinden geçen zeytinyağı çeşididir. Serbest yağ asidi oranı her 100 gramda 0.3 gram gibi düşük bir değer olsa da, geçtiği ısıl ve/veya kimyasal işlemler sonucu besin değerleri bakımından natürel sızma zeytinyağına kıyasla çok daha düşüktür.

 

  • Riviera (Blend) Zeytinyağı,

    Rafine ve Natürel Sızma Zeytinyağı Karışımı (Blend, Olive Oil Composed of Refined Olive Oil and Virgin Olive Oils)

Riviera Zeytinyağı, ham zeytinyağının kimyasal yöntemlerle rafine edilmesinden sonra ortaya çıkan ve besin değeri bakımından natürel zeytinyağından çok daha fakir olan rafine zeytinyağı ile belli oranda natürel sızma zeytinyağının birleştirilmesiyle elde edilen zeytinyağı çeşididir. Serbest yağ asidi oranı her 100 gramda 1 gramdan azdır. Rafine edilmiş yağlara natürel sızma zeytinyağı karıştırılması ile elde edilir.

Riviera zeytinyağları, natürel zeytinyağlarına oranla daha besin değerleri bakımında çok daha düşüktür.

 

  • Pirina Yağı (Olive Pomace Oil)

Pirina; zeytinin sıkıldıktan sonra yağ bakımından zenginliğini yitirmeyen, gübre veya hayvan yemi olarak kullanılan küspesi anlamına gelir. Pirina yağı, zeytin sıkımından sonra geriye kalan zeytin posasından (pirina) ayrıştırılarak elde edilen yağlardır.⁸ Pirina yağı da kendi içinde üç çeşide ayrılır; ham pirina yağı (crude olive pomace oil), rafine pirina yağı (refined olive pomace oil) ve blend pirina yağı (olive pomace oil composed of refined olive pomace oil and virgin olive oils). Çeşitli solventlerle ve/veya fiziksel metotlarla ayrılan ham pirina yağının rafine edilmesiyle elde edilir.

Yurtdışında kızartmalar için sıklıkla tercih edilir ancak ülkemizde yağ tüketicilerinin bu kategoriye alışkanlığı ve tercihi yok denilecek kadar azdır.

Blog Tüm Blog İçerikleri
Sık Sorulan Sorular
Naturel Sızma Zeytinyağı Nedir?

Natürel sızma zeytinyağı %0.8 serbest yağ asidi oranının altında üretilen zeytinyağıdır.

Kaliteli natürel sızma zeytinyağının International Olive Council’e (IOC) göre üç pozitif özelliği vardır; meyvemsilik, acılık ve yakıcılık. Meyvemsilik, zeytinin türüne göre elde edilen zeytinyağının karakteristik aromasıdır. Acılık, zeytinyağının baharatımsı tadı olarak nitelendirilir, biber acılığı değil, bitter çikolata veya roka acılığı olarak düşünülebilir. Yakıcılık ise yağın boğazda bıraktığı yakma hissini ifade eder.

Bu özelliklerin zeytinyağında bulunması, yağın kötülüğünü değil besin değeri ve niteliği açısından zenginliğini yansıtmaktadır.

Sağlık İçin Sabah Aç Karnına Günde Ne Kadar Zeytinyağı Tüketmeliyim?

Elbette bu konuda doktorunuza da danışarak ilerleyebilirsiniz. Ancak sabahları 20 ml olarak tüketmeniz yeterli olacaktır.

En İdeal Tüketim Süresi Ne Kadardır?

Isı, ışık ve oksijenle temas etmeyen bir yerde zeytinyağını maksimum 1 yıl içerisinde tüketmek faydalı olacaktır.

Zeytinyağının Dibindeki Tortu Neden Olur?

Zeytinden doğal yöntemler (sadece kırma,yoğurma, santrifüj gibi fiziksel ve mekanik etkiler)ile zeytinyağı elde edilirken bir miktar zeytin meyvesi partikülleri zeytinyağı içinde askıda kalır. Filtreden geçirilmiş yağın içinde ilk başta görünmeyecek kadar bulunan partiküller, 2-3 ay içerisinde konulan ambalajın (şişe-teneke) dibinde çamurumsu görüntü yaratacak etkide olur. Çoğu kişi bu şekilde eline geçmiş yağın bozulmuş, çürümüş, küflenmiş olduğunu düşünür. Halbuki zeytinyağının doğasında bu tortu vardır. Filtrelenmemiş natürel sızma ve yahut natürel zeytinyağı satın aldığınız takdirde, ambalajın dibinde oluşacak olan çamurumsu tortu çok normaldir, yağınız doğal bir zeytinyağıdır.

Zeytinyağını Nasıl Muhafaza Etmeliyim?

Zeytinyağını en iyi koruma yöntemi; hava almayan koyu renk veya tamamen mat cam şişelerde, güneş ışığı görmeyecek kuru ve serin bir ortamda ağzı kapalı bir şekilde muhafaza etmektir.

Bu sayede zeytinyağı daha uzun süre taze kalacaktır. Mevsim koşullarından dolayı zeytinyağını buzdolabında da saklayabilirsiniz ancak kullanmadan önce oda sıcaklığına gelmelidir çünkü zeytinyağı donabilir. Donup çözülmesi kalitesini etkilememektedir.

Tüm Sık Sorulan Sorular
Müşteri Deneyimleri